Psikolog Tuğba AYYÜKSEL
Çocukların gelişimi her geçen gün yeni meraklar, keşifler ve öğrenme fırsatı ile devam eder. Özellikle erken çocukluk döneminde hem fiziksel hem de zihinsel beceriler çok büyük bir hızla gelişim gösterir ve küçük yaşlarda bu gelişim büyük bir öneme sahiptir. Okul sürecinde desteklenen bu gelişimin tatil sürecinde evde de ebeveyn tarafından desteklenmesi sağlıklı bir gelişim için oldukça önemlidir. Ebeveyn ile geçirilen kaliteli zaman, onların gelişiminde büyük bir rol oynar. Fakat bu noktada “nasıl kaliteli vakit geçirebilirim?” sorusu kafa karıştırıcı olabilir. Bu soruya yanıt olarak 3 yaş gelişim becerilerine uygun olarak önerilerimizin olduğu bu yazı yardımcı olabilir.
- Mevsim koşullarına uygun olarak merak ve keşif becerilerinin desteklenmesi için park, bahçe ve doğada vakit geçirmek.
- Doğa yürüyüşlerinde yaprak, kozalak toplamak.
- Topladığınız yaprak, taş ve kozalak gibi eşyaları evde yıkamak, onlarla su deneyleri yapmak.
- Evde bulunduğunuz saatlerde sanat ve el işi etkinlikleri ile ince motor gelişimini desteklemek.
- Parmak boyaları ile makarna boyamak.
- Yürüyüşlerinizde toplanan kozalakları farklı renklerle boyamak veya kozalakların içlerinde neler olduğu ile ilgili yeni bilgiler öğrenmesini desteklemek.
- Artık materyaller ile (örneğin; deterjan kutusu, tuvalet kağıdı rulosu vb.) hayal gücünü destekleyecek tasarımlar yapmak.
- İrmik, un, mercimek tepsileri ile duyusal beceri gelişimini desteklemek. (Örneğin; bu tepsilere şekiller çizmek, içerisine küçük saklanmış nesneleri aramak)
- Plastik maşalar/cımbızlar ile bir yerden bir yere nohut gibi nesneler aktarma yapmak.
- Nişasta ve kakao ile çamur hazırlayarak bu çamura bulanmış oyuncak hayvanları yıkamasını desteklemek.
- Duyu havuzu veya kübü ile dokunsal olarak yeni tecrübeler edinmesini sağlamak.
- Yapbozlar ve bloklar ile problem çözme, el-göz koordinasyonu gibi becerilerin gelişimini desteklemek.
- Sınırlı alana sahip resimleri boyamasını ve sonrasında makasla kesim yapmasını desteklemek.
- Renkli ve resimli hikaye kitapları ile her gün kitap okuyarak kitap okuma alışkanlığı kazanmasını desteklemek.
- Kitap okurken ses tonunuzu karakter ve olaylara göre değiştirip dikkat süresinin gelişimini ve hayalgücünü desteklemek.
- Özellikle dil becerisinde zorlanan çocuklar için yavaş ve vurgulu bir şekilde anlatılan hikayeler ve okunan kitaplar ile dil gelişimine destek sağlamak. Aynı zamanda onun kendisini ifade edebilmesi için ona bir alan açmak.
- Duygu düzenleme becerilerinin gelişimi için evde onunla bolca oyun oynamak ve bu oyunların birer drama şeklinde ifade edilmesini desteklemek.
- “Mum Işığı Saati” Evde mum ışığında bir süre oturarak hem kavram kazanımlarına yardımcı olmak hem de hayat deneyimini arttırmaya yönelik olarak elektrik olmadan neler olur/neler olmaz gibi tecrübe edinmesini sağlamak.
- Sorumluluk becerisinin gelişimi için ona ev içi görevler vermek (Örneğin; kendi oynadığı oyuncakları toplamak, bitkileri sulamak, sofra kurmaya yardımcı olmak vb.)
- Özbakım becerilerinin gelişimi için kendi başına giyinmesine ve kendi yemeğini yemesine alan açmak.
- Yaşam becerileri kübünü kullanarak düğme açma/ilikleme, bağcık bağlama gibi gelişimleri desteklemek.
- Yıkanmış ve katlanacak olan çorapların eşlerini bulmasını isteyerek bunu hem bir oyun olarak görmesini sağlamak hem de günlük yaşam beceri gelişimine destek olmak.
- Özellikle yemek seçen veya yemeği reddeden çocuklar için yemek yapma sürecine çocuğu kendi becerisine uygun bir şekilde dahil etmek (Örneğin; pazara/markete onunla giderek ürünü seçmesi, eve gelip yıkama/ayıklama kısımlarında yardımcı olması vb.)
Özetle; çocuklar rutinler ve sınırlar ile kendilerini güvende hissederler. Tatil günlerinin de rutinler ve planlar ile yapılandırılması onların kendilerini güvende hissetmelerini destekleyecektir. Tatil sürecine ekran kullanımı minimum düzeyde sınırlandırılmalı (15 dakika), geri kalan zamanın genel gelişimini destekleyici bir şekilde değerlendirilmesi amaçlanmalıdır. Birlikte çocuğun yaşına uygun süre ve düzeyde sinema zamanları da yapabilirsiniz. Tatil süresinin biteceğini ve okula geri dönüleceğinden de mutlaka bahsedilmelidir. Bunun için belki renkli ve neşeli bir takvim tasarlanıp üzerinden takip etmesi sağlanabilir. Haftada birkaç kere okulda yaptığı etkinliklerin fotoğrafları açılıp “Bak hatırlıyor musun okulda bunu yapmıştınız” gibi ufak hatırlatıcılar kullanılabilir. Okul için kullandığı çanta ve diğer eşyalar odasında görünür bir yerde durmalı ve tatil sonunda yine onları kullanacağı anımsatılmalıdır.
Bu süreç; sabır, emek ve tutarlılık gerektirse de, her günün sonunda birlikte geçirilen zamanın ne kadar önemli, öğretici ve değerli olduğunu unutmamak önemlidir. Onlarla geçirilen her an güçlü bir bağ kurmanızı sağlar. Bu tatil dönemi boyunca birlikte keyifli ve öğretici anlar yaşamanız dileğiyle!